Przedawnienie
Przedawnienie polega na tym, że po upływie określonego przepisami czasu nie można pociągnąć osoby do odpowiedzialności karnej za popełniony przez nią czyn zabroniony.
W zależności od rodzaju przedawnienia wobec ustalonej osoby nie można:
- wydać wyroku skazującego,
- wykonać orzeczonej kary.
Przedawnienie ścigania
zgodnie z art. 101 k.k. przedawnienie ścigania – karalności przestępstwa – następuje, jeżeli od czasu popełnienia czynu zabronionego upłynęło:
- 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;
- 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię;
- 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;
- 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
- 5 – gdy chodzi o pozostałe występki.
- Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.
W przypadku:
- występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych na szkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 lat pozbawienia wolności,
- przestępstw określonych w rozdziale XXV, popełnionych na szkodę małoletniego albo gdy treści pornograficzne obejmują udział małoletniego
– przedawnienie karalności przestępstwa nie może nastąpić przed ukończeniem przez niego 30. roku życia.
Przedłużenie przedawnienia karalności
Jeżeli w okresie, o którym mowa powyżej (art. 101 k.k.), wszczęto postępowanie, karalność przestępstw określonych w art. 101 § 1 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach – z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.
Przedawnienie wykonania kary
Nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:
- 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą;
- 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat;
- 10 – w razie skazania na inną karę.
Spoczywanie biegu przedawnienia
Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego; nie dotyczy to jednak braku wniosku albo oskarżenia prywatnego.
Wyłączenie przedawnienia
Przepisów art. 101-103 k.k. nie stosuje się do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych.
Przepisów art. 101-103 k.k. nie stosuje się również do umyślnego przestępstwa: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.